Romanın özeti şu şekildedir: Raif Efendi, bankadaki işini kaybettikten sonra Ankara sokaklarında dolaşırken eski okul arkadaşı Hamdi’yi görür ve onun sayesinde yeni bir iş bulur. Yeni işinde, sık sık hastalanan ve etrafındakiler tarafından ezilen Raif Efendi ile tanışır. Raif Efendi’nin evine gidip gelen anlatıcı, onun aile hayatını da gözlemleme fırsatı bulur. Gençlik yıllarında Berlin’e gönderilen Raif Efendi, orada bir sanat galerisinde "Kürk Mantolu Madonna"nın portresini görür ve ressam Maria Puder ile tanışır. İkisi arasında bir ilişki başlar, ancak Maria, Raif Efendi’yi sevemediğini söyleyerek ondan ayrılır. Maria’nın hastalanması ve Raif Efendi’nin yanında olması, Maria’nın gerçek duygularını ortaya çıkarır ve aşkını kabullenir. Ancak Raif Efendi’nin Türkiye’ye dönmesiyle ilişkileri sona erer. Raif Efendi, yıllar sonra Maria’nın öldüğünü ve kendisinden bir kızı olduğunu öğrenir. Hikâye, Raif Efendi’nin ölümüyle sona erer.
Eserin analizine gelince, romanın kahramanı Raif Efendi’nin Maria Puder’e olan aşkı, literatürde “romantik aşk” olarak adlandırılır ve bu aşkın, sevgiden farklı olduğu vurgulanır. Romantik aşkta bireyler, aşık oldukları kişi olmadan yaşayamayacaklarını düşünürler, bu da Raif Efendi’nin Maria’ya olan hislerini yansıtır2. Kitapta iç hikaye, çerçeve hikaye ve geçiş noktası gibi anlatım teknikleri kullanılmıştır.
Kürk Mantolu Madonna eseri, Sabahattin Ali’nin ustalıklı üslubu ve karakter tahlilleriyle Türk edebiyatının klasikleri arasında yer alır ve okuyucular tarafından büyük beğeni toplamıştır.
“Kürk Mantolu Madonna” romanının başlıca karakterleri şunlardır:
Raif Efendi: Romanın ana karakteridir. Kendi halinde, sessiz, sakin, ahlaklı ve sıkıntılı zamanlarında bile başkalarına belli etmeyen bir kişiliktir. Ancak bu sessizliğinin ardında, Maria Puder’e duyduğu derin bir aşk yatar.
Rasim: Raif Efendi’nin iş arkadaşıdır ve Raif Efendi’nin gizemini çözmemize yardımcı olan karakterdir.
Maria Puder: Romanın diğer önemli karakteridir ve “Kürk Mantolu Madonna” olarak da bilinir. Yaşamın kıyısında kendi kendine çabalayan, aşkıyla içindeki tüm gizli güçleri doyasıya yaşamak isteyen, güçlü bir kadındır.
Bu karakterler, Sabahattin Ali’nin derin karakter tahlilleri ve insan ruhunun karmaşıklığını anlatma becerisi ile edebiyat tarihinde önemli bir yer tutarlar.
